ساختارشناسی طرح و نقشمایه‌های قالی‌های بخشایش از اواخر قرن 12/19 میلادی تا به امروز

Authors

  • شبنم محمدی عضو هیئت علمی دانشگاه علمی_کاربردی هتلداری ساری، شهر شاری، استان مازندران
  • عبدالله میرزایی استادیار و هیئت علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، شهر تبریز، استان تبریز
  • علی وند شعاری استادیار و هیئت‌علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، شهر تبریز، استان تبریز
Abstract:

بخشایش از مناطق قدیمی بافندگی قالی ایران در استان آذربایجان شرقی، با تاریخ قالی‌بافی چند‌صد‌ساله و شهرت جهانی است. با توجه به منابع و مستندات تاریخی، قدمت قالی این منطقه به دوران صفویه می‌رسد. قالی‌های بخشایش بنابه دلایل فرهنگی منطقه و غلبۀ شهرت شهر هریس، عمدتاً با عنوان قالی منطقۀ هریس در بازار شناخته می‌شود، در حالی که خود این قالی‌ها دارای ویژگی‌های خاص با طرح و نقش بومی است و تا حال نیز طرح و نقش قالی‌های بخشایش به شکل مستقل بررسی نشده‌اند. در این مقاله سیر تحول طرح‌های بخشایش از گذشته تا به امروز مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور تاریخ قالیبافی بخشایش را به دو دورۀ تاریخی قدیمی (قرن 12 ه.ق) و معاصر (قرن 13ه.ق به بعد) تقسیم کرده و ویژگی این فرش‌ها با توجه به نوع طرح، رنگ و نحوۀ اجرای طرح را بیان و سپس به بررسی طرح‌هایی که در حال حاضر در این منطقه بافته می‌شود پرداخته شده است. هدف اصلی این مقاله شناسایی سیر تحول ساختار طرح و نقش قالی‌های بخشایش علی‌رغم داشتن شهرت جهانی و نبود اطلاعات کافی و تخصصی پیشین و شناسایی ویژگی‌های بافت این منطقه است. بر این اساس سؤالات تحقیق عبارت‌اند از: ۱) تنوع طرح قالی‌های منطقۀ بخشایش در گذر زمان به چه شکلی بوده است؟ ۲)  ویژگی طرح و نقش قالی‌های بخشایش در دوره‌های مذکور چگونه بوده است؟ نوع تحقیق توصیفی – تاریخی بوده و نتیجه‌گیری با رویکرد کیفی به‌دست آمده است. شیوۀ جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ای است. بررسی‌های میدانی انجام‌گرفته در این منطقه نشان می‌دهد که قالب اصلی و امروزی طرح‌های این منطقه طرح لچک ترنج تاجری است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که ساختار طراحی فرش‌های امروزی بخشایش نسبت به گذشته تنوع کمتری داشته و منحصراً دارای سبک لچک ترنج بوده و از یک اسلوب مشخص‌شده در سه طرح لاله‌نقشه، عصمت نقشه و تاجری پیروی می‌کند. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ساختارشناسی طرح و نقشمایه های قالی های بخشایش از اواخر قرن ۱۲/۱۹ میلادی تا به امروز

بخشایش از مناطق قدیمی بافندگی قالی ایران در استان آذربایجان شرقی، با تاریخ قالی بافی چند صد ساله و شهرت جهانی است. با توجه به منابع و مستندات تاریخی، قدمت قالی این منطقه به دوران صفویه می رسد. قالی های بخشایش بنابه دلایل فرهنگی منطقه و غلبۀ شهرت شهر هریس، عمدتاً با عنوان قالی منطقۀ هریس در بازار شناخته می شود، در حالی که خود این قالی ها دارای ویژگی های خاص با طرح و نقش بومی است و تا حال نیز طرح ...

full text

مقایسةآرای منطقدانان قرن سیزدهم میلادی و گلنبوی در طرح قیاس

تفسیر منطقدانان سنتی از قیاس حملی به گونه‌ای است که آنها را در تحلیل قیاس مساوات و سایر قیاس‌های متضمن نسبت، با مشکل روبرو می‌کند. منطقدانان قرن سیزدهم میلادی برای بیرون رفتن از این مشکل دو شیوه را بکار می‌بندند. یک شیوه، همان شیوة ابن‎سینا است یعنی اضافه کردن یک مقدمه به قیاس و شیوه دوم، راه حل فخررازی و کاتبی است که بدون اضافه کردن مقدمه‌ای و با تکیه بر حدوسط شرایط انتاج قیاس را فراهم می‌کنند...

full text

نوروفلسفه از آغاز تا به امروز

بیش از 30 سال پیش، اصطلاح نوروفلسفه برای توصیف حوزه­ی جدید و نوظهور پژوهش­های میان­رشته­ای ابداع شد. این اصطلاح با انتشار کتاب نوروفلسفه (1986) توسط پاتریشیا چرچلند وارد بحث­های فلسفی شد که هدف آن معرفی نوروساینس به فیلسوفان و معرفی فلسفه به نوروساینتیست‌ها و با تأکید بیشتر بر مورد اول بود. نوروفلسفه تمایل خاصی برای کسانی که اعتقاد به فیزیک­نگری دارند ایجاد می­کند؛ چنانکه برای مثال این شاخه از ...

full text

بررسی اهداف سیاسی - نظامی کوچ و اسکان اجباری برخی طوایف ایلات ایران (از اوایل قرن 11 تا اواخر قرن 13ق)

ایلات و عشایر از نیروهای سیاسی-اجتماعی مؤثر در تاریخ ایران بوده‌اند و بسیاری از سلسله‌های حکومتی‌ ایران،خاستگاه ایلاتی داشته‌اند و ساختار نیروهای نظامی نیز عمدتا عشایری بود.با این حال،جابجائی و کوچ‌ در اجباری ایلات نیز از مسائل تاریخ ایران بویژه از صفویه به این سو بوده است. در این نوشتار،به روند و چگونگی،اهداف،علل و انگیزه‌های سیاسی-نظامی کوچ و اسکان اجباری تیره‌های‌ مختلف عشایر ایران در دوره‌ه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 40

pages  50- 63

publication date 2016-12-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023